b) Manevî Mütevatir:
lafız ve anlam bakımından farklılıklar taşımakla
birlikte, bütün râvilerin ortak bir anlamda birleştiği mütevatir haberdir. Dua
sırasında ellerin kaldırılması bu çeşit mütevatire örnek gösterilebilir. Çünkü
Hz. Peygamber’in dua sırasında ellerini kaldırdığına dair yüz kadar hadis
rivayet edilmiştir. Fakat bunlar değişik olaylarla ilgili, değişik şekillerde ve
farklı ifadelerle nakledilmiştir. Belki her olay hakkında lafzî tevatür
gerçekleşmemiştir, fakat bütün rivayetlerin birleştiği ortak anlam, dua
sırasında ellerin kaldırılmış olmasıdır.
Yine İslâm bilginleri, Hz. Ömer’den rivayet
edilen “Âmeller niyetlere göredir. Herkes niyet ettiği şeyi görecektir”[1]
hadisinin anlamı üzerinde görüş birliği içindedir.
Mütevatir sünnetin hükmü, Hz. Peygamber’e
nisbetinin kesin oluşudur. Buna göre, mütevatir sünnetle amel etmek farz olup,
onu inkâr eden dinden çıkar. Bu çeşit hadislerin delâleti zannî olmadıkça,
ortaya koyduğu hüküm kesinlik ifade eder. Mütevatir hadisler, delil olma
bakımından Kur’ân’a yakın kuvvettedir.